Ο καρκίνος είναι μία πολύ παλιά ασθένεια. Ίχνη συμβατά με αυτό που σήμερα ονομάζουμε καρκίνο έχουν βρεθεί σε σκελετούς δεινοσαύρων που έζησαν στο  πλανήτη μας σχεδόν πριν 60 εκατομμύρια χρόνια. Περιγραφές καρκίνου παρουσιάζονται σε σχέδια και γραπτά πολλών αρχαίων λαών. Γραπτά του Ιπποκράτη περιέχουν περιγραφές και υποδείξεις αντιμετώπισης του καρκίνου. Οι επισημάνσεις αυτές είναι φανερό ότι στοιχειοθετούν την άποψη πως ο καρκίνος είναι μια πολύ παλιά ιστορία και οι  ιατροί της εποχής  γνώριζαν τι σημαίνει  καρκίνος καθώς και τις θανατηφόρες συνέπειές του. 

Κλινικά, ο καρκίνος περιλαμβάνει ένα μεγάλο σύνολο παθήσεων, οι οποίες ποικίλουν στην ηλικία εμφάνισης, το ρυθμό ανάπτυξης, το στάδιο της κυτταρικής διαφοροποίησης,  την  διεισδυτικότητα,  το μεταστατικό δυναμικό, την πρόγνωση, την δυνατότητα διάγνωσης και την απόκριση στη θεραπεία. Ο καρκίνος μαζί με τα  καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν τις συχνότερες από πλευράς νοσηρότητας και θνησιμότητας ασθένειες στον δυτικό κόσμο. Προσβάλλει περισσότερο από το 1/3 του πληθυσμού, ευθύνεται για το 20% των θανάτων και στις ανεπτυγμένες χώρες απορροφά τουλάχιστον το 10% των συνολικών δαπανών για ιατρική περίθαλψη. Σύμφωνα με το SEER (Surveillance Epidimiology and End Results) υπολογίζεται ότι το 40% των ανδρών και των γυναικών που γεννιούνται σήμερα θα διαγνωσθούν με καρκίνο σε κάποιο σημείο του σώματός τους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Η τεράστια λοιπόν, σημασία αυτής της ασθένειας οδηγεί σε μία μεγάλη προσπάθεια πρακτικής και ερευνητικής αντιμετώπισης της διεθνώς. Όμως παρά τις πολλές και αξιόλογες πληροφορίες, που συλλέγονται από χιλιάδες ερευνητικά προγράμματα που διεξάγονται ανά τον κόσμο και οδηγούν σε μια αναμφισβήτητη πρόοδο, ο καρκίνος εξακολουθεί να παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας. Εκτίμηση που υπογραμμίζεται μεταξύ των άλλων από το γεγονός ότι αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου στο σύγχρονο δυτικό κόσμο. 

Ο καρκίνος μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή, αλλά κυρίως είναι μια πάθηση των μεγάλων σε ηλικία ανθρώπων. Σήμερα, σε ορισμένους καρκίνους η εμφάνισή τους εντοπίζεται σε μικρότερες ηλικίες από ότι στο παρελθόν.  Η επίπτωσή του από το 1975 έχει αυξηθεί κατά 25%, όμως την τελευταία δεκαετία έχει παραμείνει σχετικά σταθερή, ενώ σε κάποιους καρκίνους, όπως του στομάχου, του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες και του πνεύμονα στους άνδρες, παρουσιάζει σταδιακή μείωση. Κατά μέσο όρο η διάγνωση των περισσότερων κοινών τύπων καρκίνου έρχεται στην ηλικία των 67 με τάσεις σημαντικής σήμερα μείωσης. Παρόλο που ο καρκίνος είναι σχετικά σπάνιος στα παιδιά, είναι μια από τις βασικές αιτίες θανάτου στις ηλικίες από 1 έως 14. Σε αυτή την ομάδα ηλικιών η λευχαιμία είναι η πιο κοινή αιτία θανάτου, ωστόσο παρατηρούνται και άλλοι  καρκίνοι όπως το οστεοσάρκωμα, ο καρκίνος του Wilms και το λέμφωμα. 

Ο καρκίνος δεν είναι μια μόνο μορφή ασθένειας, αλλά αποτελεί την κοινή ονομασία μιας μεγάλης ποικιλίας νόσων, οι οποίες έχουν κοινό χαρακτηριστικό την διαταραχή του πληθυσμιακού ισοζυγίου κάποιου οργάνου ή ιστού του σώματος προς όφελος των  νεοπλασματικών κυττάρων, είτε λόγω ανεξέλεγκτου πολλαπλασιασμού, είτε λόγω αποπτωτικής απορρύθμισης των τελευταίων. Η ανεξέλεγκτη κυτταρική διαίρεση καταλήγει στη δημιουργία μιας μάζας (όγκος) η οποία μπορεί να έχει καλοήθη ή κακοήθη χαρακτήρα. Ο καλοήθης χαρακτήρας συνίσταται από την ανάπτυξη ενός νεοπλάσματος, το οποίο περιορίζεται στη θέση δημιουργίας του. Ενώ ο κακοήθης χαρακτήρας σχετίζεται όχι μόνον με αυτόνομη αύξηση των κυττάρων, αλλά και την ιδιότητα να αποκτούν πρόσθετα νέα χαρακτηριστικά, να μπορούν να εισβάλλουν στους γειτονικούς ιστούς, και να μεταφέρονται σε πιο μακρινές θέσεις (μετάσταση). Μεταξύ των δυο αυτών καταστάσεων (καλοήθης - κακοήθης όγκος) είναι δυνατόν να προκύψουν και καλοήθη νεοπλάσματα με χαρακτήρα τοπικά επιθετικό. 

Ο όρος καρκίνος είναι καταχρηστικός και απλουστευτικός και χρησιμοποιείται συλλήβδην για όλες τις μορφές κακοήθων νεοπλασμάτων, αν και αυστηρά επιστημονικά αναφέρεται μόνο στους συμπαγείς όγκους και ειδικά εκείνους της επιθηλιακής προέλευσης (καρκινώματα) [5]. Υπό αυτή τη γενική έννοια μπορούμε να διακρίνουμε τον καρκίνο στις εξής βασικές μορφές: τα σαρκώματα, τα οποία είναι μεσεγχυματικής προελεύσεως νεοπλάσματα, τα καρκινώματα, τα οποία προέρχονται από επιθηλιακό ιστό και τις αιματολογικές κακοήθειες. Οι τελευταίες περιλαμβάνουν νεοπλάσματα του αιμοποιητικού ιστού (πχ λευχαιμίες) και  λεμφοειδείς κακοήθειες όπως τα λεμφώματα, τα οποία σχηματίζουν και συμπαγείς όγκους. Πρέπει να τονιστεί ότι για τους συμπαγείς όγκους, δηλαδή σαρκώματα και καρκινώματα, οι γενετικές πληροφορίες είναι περιορισμένες συγκριτικά με τα αιματολογικά νεοπλάσματα. 

  

Αν και δεν είναι πλήρως γνωστοί μέχρι σήμερα για κάθε είδος όγκων οι αιτιολογικοί παράγοντες, από τη στιγμή που δεχόμαστε τις μεταλλάξεις ως το λόγο της δημιουργίας και της εξέλιξης του καρκίνου, τα βαθύτερα αίτια του καρκίνου τοποθετούνται στην πρόκληση μεταλλάξεων και αυτή είναι γνωστό από καιρό ότι οφείλεται κυρίως στις επιδράσεις του περιβάλλοντος. Πολύ γνωστοί για παράδειγμα παράγοντες που προκαλούν τεκμηριωμένα καρκίνο είναι το κάπνισμα για τον καρκίνο του πνεύμονα και η ηλιακή ακτινοβολία για τον καρκίνο του δέρματος. Συνοπτικά, παράγοντες που έχουν αναφερθεί ότι συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με τη δημιουργία και ανάπτυξη καρκίνου είναι η ακτινοβολία, ορισμένες χημικές ουσίες και οι ιοί.